BİNANIN TANIMI

Binanın Yeri: İstanbul /Esenler İçesi Ferhat Paşa Metro Tesisleri

 Binanın Adı: İstanbul Ulaşım A.Ş. Esenler Ek Atölye Binası

 İnşaat Başlangıç: Kasım 1999

İnşaat Bitiş. Haziran 2000

 Bina  İstanbul ulaşım A.Ş. nin ofis hizmetlerinin ve bazı toplantıların yapılmasına imkan sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

 Bina zemin ve 1. kat olmak üzere iki kattan oluşmaktadır. Zemin katta kullanılan toplam alan 964 m² olup bu 1. katta 1166 m² ye çıkmaktadır. Böylelikle  toplam alan 2130 m²  ulaşmaktadır.

 Bina  genel olarak ofis mekanları olarak teşkil edilmiş. Ayrıca toplantılar için birde çok amaçlı salon bulunmaktadır.

 Binanın boyu 54 metre eni ise yaklaşık 34 metreye ulaşmaktadır. Zemin katta bir adet kütüphane olarak kullanılan bir arşiv yer almakta  ve hemen yanın da ise toplantıların yapılacağı çok amaçlı salon bulunmaktadır . Diğer mekanları ise ofis mekanları olarak kullanılmaktadır. Birinci  katta ise alanın tamamı ofis mekanları olarak kullanılmaktadır. Orta mekanda ise merdiven holü çözülmüş ve bu holde üsten bir ışıklıkla aydınlatılmıştır. Merdiven boşluğu geniş tutularak içeride ferah bir alan elde edilmek istenmiş. Ancak deprem için istenilen döşeme sürekliliği burada  sağlanmamıştır.

 Çatı strüktürü olarak ta çelik iskelet kullanılmış kaplama olarak da alüminyum trapez çatı kaplama malzemesi kullanılmıştır. Etkili bir cephe elde etmek içinde gizli saçak ve yüksek kalkan duvarlar tasarımda tercih edilmiştir.

 BİNANIN TAŞIYICI SİSTEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Taşıyıcı sistem olarak betonarme karkas sistem seçilmiş. Betonarme karkas sistemde genelde kolonların kirişleri taşıdığı ve kirişlerinde plak döşemeyi taşıdığı bir sistem olarak kullanılmıştır. Ayrıca yatay yüklere (deprem yükü)karşıda yer yer perde duvarlarla desteklenmiştir.

Temel sistemi olarak da radyal temel seçilmiştir. Ancak hesapların kurtardığı yerlerde mutemedi temel yapılmıştır. Radyal temel döşeme kalınlığı 50 cm olarak yapılmıştır.

 1.kat döşemesinde  ise bir kısmı dişli döşeme bir kısmında plak döşeme yapılmıştır. Sadece çok amaçlı salonun  döşemesi dişli olarak hesaplanmıştır. Dişli döşemenin yapılmasının sebebi 11 m aşan bir açıklığın olmasıdır. Açıklık büyüdükçe kalınlaşan plak kalınlığını azaltmak için bu sistem seçilmiştir. Dişler arası mesafe 60   cm olup kurallara uygundur. Ana kiriş açıklığı diş açıklığının 2/3 üne yakın bir değer olduğu içinde dişlerle aynı yükseklikte ki kirişlerin genişliği dengelidir. Kiriş genişliği kolon genişliği ile kiriş genişliğinin toplamından azdır. Kirişler ve diş boyutları basınç donatısı gerektirmeyecek şekilde  seçilmiştir.

 Taşıyıcı sistem bütün elemanlarının betonarme olmasıyla yangın hasarlarına dayanıklıdır. Pas payına dikkat edilmiştir. Binada da yangın yükünün fazla olmaması nedeniyle yangın çıksa bile yangından sonra kullanabilecek durumda olacaktır. Taşıyıcı sistemin sesi diğer mekanlara iletmemesi için çok amaçlı salonda yüzer döşeme uygulaması yapılmıştır.

Beton sınıfı olarak BS 20 kullanıldı 

Çelik sınıfı olarak da BÇ III kullanıldı.

BİNANIN DİNAMİK ÖZELLİKLERİ

Etkin yer ivmesi kat sayısı                      A₀=0,4

Yapı önem katsayısı                                                 I=1

Yapı tipi katsayısı                                                  R=4

Yapı zemin sınıfı                                                   Z III

Spektrum krakteristik periyodu                               T_A=0,15

                                                                            T_B=0,60

YAPININ DOĞAL PERİODU

Binanın yüksekliği yani H_N= 8,34  olduğundan ayrıca  bu değerinde 25 metreden küçük olması ile aşağıdaki formülü kullanırız

T =C_T*H_N^3/4

(taşıyıcı sistemi sadece betonarme çerçevelerden veya dış merkez çaprazlı çelik perdelerden oluşan binalarda C_T=0,07 alınacaktır.)

T=0,07*(8,37)^3/4

T=0,344 sn bulunur.

Z₃ zemin cinsi spektrum karakteristik katsayıları

 T_A=0,15 T_B=0,60 olduğundan

Bulduğumuz T değeri 0,15 ile 0,60 arasında olduğundan

S_T=2,5  spektrum  katsayısı olarak alınır.

Spektral ivme katsayısı

A_T=A₀*I*S(T)

2.deprem bölgesinde olduğundan A₀=0,3 alınır

buradan da

A(T)=0,3*1*2,5=0,75 spektral ivme katsayısı bulunur.

R_A(T)=R=4  (deprem yükü azaltma katsayısı)

W_İ=g_i+n.g_i

W_İ=0,615+0,3+0,35=0,72 t/m²

(A=2310 m²)

2310*0,72=1534 t

buradan da

V_T=1534*0,25n

V_T=383,5 bulunur.

DÜZENSİZLİKLER

YATAY DOĞRULTUDAKİ DÜZENSİZLİKLER

A1 Burulma  düzensizliği

Binanın yapısı itibariyle L şekilde tasarlanması ile burulma etkisi olacaktır. Burulma düzensizliği katsayısı nbi şartnamesinin izin verdiği 1,2 den daha büyüktür. Buda gösterir ki yapıda A₁ türü düzensizlik bulunmaktadır.

A2 Döşeme düzensizliği

Merdiven asansör boşlukları dahil, boşluk alanları toplamının kat brüt alanının 1/3 den fazla olamaması

1.kat için toplam alan =1166

Boşluk alanı=100 m² olduğundan 100/1166 <1/3  düzensizlik yoktur.

A3 Planda Çıkıntılar  bulunması

Bina kat planlarında çıkıntı yapan kısımların birbirine dik iki doğrultudaki boyutlarının ikisininde, binanın o katının aynı doğrultudaki plan boyutlarının %20 sinden büyük olması durumudur.

Bundan dolayı binamızda A3 türü planda çıkıntılar bulunması düzensizliği mevcuttur.

A4 Taşıyıcı eleman eksenlerinin  paralel olmaması

Taşıyıcı sistemin düşey elemanlarının plandaki asal eksenlerinin göz önüne alınarak birbirine dik yatay deprem doğrultularına paralel olmaması durumu mevcuttur.

DÜŞEY DOĞRULTUDAKİ DÜZENSİZLİK DURUMLARI

B1 Komşu katlar arası dayanım düzensizliği

Tüm katlarda kolonların boyutlarında bir düzensizlik yoktur. Ancak kirişlerde yer yer süreksizlik mevcuttur.

B2 komşu katlar arası rijitlik düzensizliği (yumuşak kat)

Proje yarım kat olarak uygulandığından döşemeler arasında bir süreksizlik mevcuttur ancak bina iki katlı olması nedeniyle fazla bir sorun oluşturmamaktadır.

B3 taşıyıcı sistemin düşey elemanlarının süreksizliği

Taşıyıcı sistemin düşey elemanlarının bazı katlarda kaldırılarak kirişlerin veya guseli kolonların üstüne  veya ucuna oturtulması yada üst kattaki perdelerin alttaki kolonlara veya kirişlere oturtulması durumu görülmemektedir. Bundan dolayı bu düzensizlik mevcut değildir

YAPININ DEPREME DAYANIKLI TASARIM KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Projede bina iki yönde de simetrik değildir. Bina şekil itibarıyla L şeklinde burulması mevcuttur. Yapıda kullanılan merdiven boşluğu kat düzensizliğine yol açmayacak büyüklüktedir.

Yapıda diyagonal kirişler ve kolonlar tüm yapıya oranla az kullanılmıştır.

Ayrıca tüm binada kirişle kolonlardan büyük yapılmayarak depremde mafsallaşmanın kolonlarda olmasını önlemiştir. buda güçlü kolon zayıf kiriş uygulaması olarak karşımız çıkmaktadır.

Taşıyıcı sistem kolonlarında süreksizlik bulunmamaktadır. Kolonlar alt ve üst katta aynı boyuttadır.

Binada kat yüksekliğinin bazı noktalarda farklı olmasından dolayı burulma etkisini artırmıştır.

Bant pencere gibi kolon burulma boyunu kısaltan ve kolonun yüksek bir rijitlik göstermesine neden olan durumun olmaması yapının dayanımı için olumludur.

ÖNERİLER

Yapıda iki katın yanal rijitliği arasındaki farkın fazla olmaması için dolgu duvarlar ile taşıyıcı elemanlar arasında derz bırakılmıştır.

Ayrıca burulmayı azaltmak için dolgu duvarlar simetrik yapılması ve dengelenmesi gerekmektedir.

Binada kütle ve rijitlik merkezleri burulma etkisini azaltmak için yakınlaştırılmıştır.

Döşeme farklıklarından dolayı devamsızlığın önlenmesi için döşeme tipi aynı seçilebilir.